เปิดระบบสุดโกงอัปสกิลหมอ - บทที่ 1086 กลไกการเกิดปฏิกิริยาของผู้ป่วยโรคภูมิแพ้
ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้อาจจะเป็นโรคที่พบได้บ่อยที่สุดในแผนกฉุกเฉิน
เนื่องจากเป็นโรคที่พบเจอได้บ่อยในแผนกฉุกเฉิน เฉินชางจึงรับมือกับมันได้อย่างเชี่ยวชาญ แม้ว่าจะไม่มีทักษะก็ตาม
เมื่อเห็นเฉินชางเดินเข้ามา พ่อแม่ของเด็กก็ถามอย่างร้อนรนใจ “คุณหมอ ช่วยดูลูกของเราหน่อยครับ เขาเป็นอะไรไป”
ชายวัยกลางคนอุ้มเด็กชายไว้ มีบางอย่างผิดปกติไป ท่าทางของเขาง่วงซึม
เฉินชางขมวดคิ้วทันทีที่เห็น!
นี่ไม่ใช่นอนหลับ…
หรือว่าจะเป็น…ภูมิแพ้แบบฉับพลัน?
พอคิดได้ดังนี้ เฉินชางก็พาเด็กชายไปที่ห้องฉุกเฉิน ถ้าเป็นโรคภูมิแพ้จริงๆ แล้วมีอาการแพ้อย่างรุนแรงจนช็อกคงจะยุ่งยากน่าดู
เมื่อพาครบครัวเข้าไปยังห้องฉุกเฉินแล้ว เฉินชางก็เห็นผื่นบนตัวเด็กน้อยทันที
เขาเลิกเสื้อขึ้น และเห็นผื่นแดงมากมายบริเวณหน้าท้องและทรวงอก
เฉินชางกำลังจะถามเด็กชาย แต่เมื่อเห็นว่าเขาหมดสติไปแล้ว แม่ของเด็กชายก็ตกใจร้องไห้โฮออกมา
“คุณหมอครับ ช่วยลูกผมด้วยครับ เขา…เขาเป็นอะไรไป”
พ่อของเด็กน้อยเองก็ตื่นตระหนกเช่นกัน
เฉินชางบอกเฉิงอี๋ที่เข้าเวรอยู่ให้รีบนำเครื่องติดตามสัญญาณชีพมาให้โดยด่วน
จากนั้นจึงหันไปถามพ่อแม่ “เกิดอะไรขึ้นกับเขาครับ”
แม่ของเด็กน้อยร้องไห้จนฟังไม่ได้ศัพท์ ฝ่ายชายท่าทางสติหลุดไปเล็กน้อย แต่พอได้ยินที่เฉินชางถาม ก็ละล่ำละลักตอบ “เมื่อวานหลังกินข้าวเย็นเสร็จ เขาก็เล่นเกมมือถือ แล้วจู่ๆ ก็เริ่มบ่นว่าแน่นหน้าอกจนทนไม่ไหวแล้ว ผมนึกว่าเขาเล่นเกมแพ้ ก็เลยไม่ได้สนใจ
ผ่านไปสักพัก เขาก็พูดกับผมด้วยความทรมานว่าปวดท้อง หายใจไม่ออก ผมเห็นท่าไม่ดีก็เลยรีบพาไปส่งโรงพยาบาลชุมชน แต่ที่นั่นบอกให้ผมรีบส่งมาที่ศูนย์ฉุกเฉินด่วน”
เฉินชางขมวดคิ้ว “เด็กน่าจะมีอาการแพ้ เขาได้กิน หรือสัมผัสสารก่อภูมิแพ้พิเศษอะไรบ้างไหมครับ”
จู่ๆ ชายคนนั้นก็จำได้ “เมื่อคืนกินกีวี่ นับด้วยไหมครับ”
ในตอนนี้เอง เสียงเตือนจากจอภาพคลื่นไฟฟ้าหัวใจก็ดังขึ้น
“หมอเฉิน ความดันโลหิตตกเหลือ 80/40 มิลลิเมตรปรอทแล้วครับ!” ฝั่งเฉิงอี๋เชื่อมต่อเครื่องติดตามสัญญาณชีพแล้ว เขาพูดขึ้นอย่างรวดเร็ว “หายใจ 31 ครั้งต่อนาที! ค่าออกซิเจนในเลือด 89!”
เฉินชางได้ยินดังนั้นก็เดาได้ทันที
อาการช็อกจากภูมิแพ้!
“เตรียมใส่ท่อช่วยหายใจ!”
ตอนนี้หายใจเอาออกซิเจนเข้าไปได้ยากมาก เนื่องจากระบบทางเดินหายใจของเด็กน้อยกำลังถูกปิดกั้นบางส่วน กล่องเสียงบวมหนัก!
ต้องเปิดระบบทางเดินหายใจก่อน แล้วค่อยให้ออกซิเจน
“ฉีดอะดรีนาลีน 0.5 ใต้ผิวหนัง 5 มล.
เติมสารละลายกลูโคส 5% แล้วให้ยาผ่านทางหลอดเลือดดำต่อไป!”
ฝั่งเฉินชางหันไปคุยกับครอบคัว “เด็กน่าจะแพ้กีวีครับ!”
หลังจากที่แม่ของเด็กน้อยได้ยินแล้ว เธอก็พูดขึ้นทันที “…เป็นไปไม่ได้มั้งคะ
เมื่ออาทิตย์ก่อนเขาก็กินกีวีไปเหมือนกัน แถมยังชอบมากด้วย วันนี้วันเสาร์ฉันก็ซื้อมาให้กินนิดหน่อย ถ้าแพ้…ก็ต้องแพ้ตั้งแต่อาทิตย์ก่อนแล้วสิคะ”
เฉินชางไม่มีอารมณ์มาอธิบาย เพราะสถานการณ์ของเด็กชายยังไม่ได้รับการแก้ไข
เฉินชางหันไปพูดกับเฉิงอี๋ “ฉีดอะดรีนาลีน 1% 0.2 มล. เข้าที่เส้นเลือดดำ”
อะดรีนาลีนคือบิดาแห่งยาฉุกเฉิน!
มันรับมือกับโรคเฉียบพลันที่ซับซ้อนได้มากมาย!
อีกทั้งยังเป็นยาทางเลือกสำหรับภูมิแพ้แบบฉับพลันด้วย
ตัวยาจะช่วยคลายกล้ามเนื้อหลอดลมที่หดเกร็งได้โดยออกฤทธิ์ผ่านตัวรับบีต้า[1] และลดการหดตัวของหลอดเลือดแดงเล็กโดยออกฤทธิ์ผ่านตัวรับแอลฟา[2]
นอกจากนี้มันยังต่อต้านการปล่อยสารสื่อกลางของโรคภูมิแพ้ประเภท I[3] ได้ ดังนั้นจึงเป็นตัวเลือกแรกในการรักษาโรคนี้!
ทั้งยังใช้ซ้ำได้หลายครั้งในระหว่างเกิดโรค
แต่…โดยทั่วไป หลังจากการฉีดอะดรีนาลีนหนึ่งถึงสองครั้ง อาการช็อกของผู้ป่วยมักจะทุเลาลงภายในครึ่งชั่วโมง
เฉินชางเฝ้าดูสภาพของเด็กชายด้วยความวิตกกังวลบางอย่าง
อายุเพิ่งจะไม่เท่าไร แค่สิบขวบ อะดรีนาลีนแค่นี้ก็พอแล้ว
หากอาการช็อกยังอยู่และยังไม่ดีขึ้นจะถือเป็นเคสร้ายแรง จำเป็นต้องใช้ยาจำพวกเดกซาเมทาโซน
พ่อแม่ของเด็กน้อยร้อนใจหนักกว่าเดิม อยู่ในห้องฉุกเฉิน พวกเขาไม่กล้าส่งเสียงดัง แต่ในใจยังคงสงสัย ทำไมครั้งแรกที่กินกีวียังไม่เป็นไร แต่ครั้งที่สองกลับแพ้ขึ้นมาเฉยๆ
อีกอย่าง…
หลังจากแพ้แล้ว ทำไมตอนนี้ยังไม่ดีขึ้นอีก
หรือว่าจะวินิจฉัยผิดพลาด
“คุณหมอ ผมไม่ได้สงสัยนะครับ…แต่ขอออกความเห็นหน่อยได้ไหมครับ หรือว่าจะไม่ใช่โรคภูมิแพ้ครับ ครั้งก่อนที่กินกีวีก็ยังดีๆ อยู่เลย คราวนี้จู่ๆ ก็แพ้ ผมเลยคิดว่ามันออกจะ…”
ตอนนี้ผู้ป่วยทำได้เพียงแค่รอ
ในตอนนี้เอง หมอที่เข้าเวรคนหนึ่งก็วิ่งเข้ามา “หมอเฉินครับ รีบมาดูนี่เร็ว คลื่นหัวใจเป็นอะไรไปก็ไม่รู้ครับ”
เฉินชางกำลังจะอธิบาย พอเห็นจางหย่วนหมอเวรวิ่งมาพร้อมกับภาพคลื่นหัวใจ เขาก็ดูอย่างละเอียด
ทันทีที่เห็น เฉินชางก็ขมวดคิ้วทันที
“S1Q3T3[4]?” เฉินชางโพล่งขึ้นมาอย่างกระทันหัน “คุณกำจัดลิ่มเลือดที่อุดตันในปอดไปแล้วหรือยัง”
จางหย่วนได้ยินดังนั้นก็ผงะ “ลิ่มเลือดอุดตันในปอดเหรอครับ”
เฉินชางพยักหน้า “อืม คลื่นไฟฟ้าหัวใจแพทเทิร์น S1Q3T3 ประกอบกับมีจังหวะไซนัส และภาวะแขนงประสาทข้างขวาของการนำไฟฟ้าในหัวใจผิดปกติ มีเปอร์เซ็นต์สูงมากที่จะเป็นโรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด ให้ผู้ป่วยไปตรวจให้เรียบร้อยซะ!
จริงสิ รีบไปแจ้งแผนกศัลยกรรมทรวงอกให้มาร่วมกันวินิจฉัยก่อน ผมว่าสภาพคนไข้ไม่ค่อยสู้ดีเท่าไร ต้องรีบวินิจฉัย! อย่ามัวโอ้เอ้”
จางหย่วนได้ยินดังนั้น ก็รีบวิ่งแจ้นออกไป “ขอบคุณครับหมอเฉิน!”
ฝั่งเฉิงอี๋ยิ้มแป้นขึ้นมาทันที “หมอเฉิน ความดันโลหิตของคนไข้ขึ้นมาแล้ว! ค่าออกซิเจนในเลือดก็กลับมาด้วยครับ!”
เฉินชางถอนหายใจโล่งอก ดูเหมือนว่าไม่ต้องใช้ยาแก้แพ้เพิ่มแล้ว
ความดันโลหิตเพิ่มขึ้นแล้ว อาการช็อกก็ดีขึ้น อาการโดยทั่วไปดูทรงตัวแล้ว
เฉินชางหันไปอธิบาย “ผู้ป่วยน่าจะแพ้กีวี อาการที่เกิดขึ้นคืออาการแพ้แบบฉับพลันครับ
โรคภูมิแพ้ชนิดนี้โดยทั่วไปมักจะเกิดขึ้นภายในห้าถึงยี่สิบนาที นานสุดไม่เกินครึ่งชั่วโมง
โชคดีที่พวกคุณมาทันเวลา ถ้าไม่ใส่ใจอาการของโรคนี้อย่างจริงจัง หรือรักษาล่าช้า อาจจะส่งผลกระทบต่ออวัยวะสำคัญๆ หรือในกรณีร้ายแรงอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้เลย
ต่อไปพวกคุณต้องระวังให้มากนะครับ!”
เฉินชางนึกถึงคำที่พ่อของเด็กพูดว่าเด็กชายอาจจะโมโหที่เล่นเกมแพ้ ก็ได้แต่ถอนหายใจ
ทางด้านเด็กชาย จู่ๆ ก็พลิกตัวกลับมา ลืมตาขึ้น
พ่อแม่ของเด็กน้อยโล่งใจในทันที!
ในที่สุดความไม่สบายใจก็มลายหายไป
ถ้าลูกเป็นอะไรไป…ทั้งสองคนไม่อยากจะนึกภาพเลย
“ขอบคุณค่ะคุณหมอ! ขอบคุณมากจริงๆ ค่ะ” หญิงสาวละลักละล่ำเอ่ย “ฉันตกใจแทบตายเลยค่ะ!”
พูดจบหญิงสาวก็รีบวิ่งเข้าไปลูบศีรษะเด็กน้อยด้วยมืออันสั่นเทา
เฉินชางพยักหน้า “ไม่เป็นไรครับ”
หลังจากพูดจบ เฉินชางก็จ้องมองเด็กชายตัวน้อยราวกับไม่มีอะไรเกิดขึ้น และกำลังจะไปพบคนไข้ของจางหย่วนที่อาจจะเป็นโรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
ทันทีผุดลุกขึ้น เฉินชางก็ฉุกคิดถึงเรื่องอื่นขึ้นมา
นั่นคือผู้ป่วยดูเหมือนจะไม่ค่อยมีความรู้เกี่ยวกับโรคภูมิแพ้สักเท่าไร
[1] β受体 ตัวรับบีต้า หรือ ตัวรับบีตาแอดรีเนอร์จิก (Beta adrenergic receptor): หน้าที่หลักคือ เพิ่มสารคัดหลั่งของอวัยวะต่างๆ (เช่น เหงื่ออกมาก น้ำลายเพิ่มมากขึ้น เพิ่มน้ำย่อยอาหาร)
[2] α受体 ตัวรับแอลฟา หรือ ตัวรับแอลฟาแอดรีเนอร์จิก (Alpha adrenergic receptor): มีหน้าที่โดยรวม คือ ทำให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบและของหลอดเลือดและทำให้รูม่านตาขยาย
[3] Ⅰ型变态反应 Type I (Anaphylactic hypersensitivity) เกิดเร็วภายในเวลาเป็นนาทีหรือชั่วโมง แอนติเจนที่เป็นสาเหตุ คือ สารที่อยู่ทั่วไปในธรรมชาติ เช่น ฝุ่น ขนสัตว์, โปรตีนต่างๆ เช่น สารพิษจากผึ้ง ต่อ แตน, ยา เช่น เพนนิซิลลิน
[4] หัวใจเต้นเร็ว (sinus tachycardia) ลักษณะ classic ที่เรียกว่า S1Q3T3 บ่งบอกว่า หัวใจห้องล่างขวาทำงานผิดปกติ (right ventricular dysfunction)
YOU MAY ALSO LIKE
