องครักษ์เสื้อแพร - ตอนที่ 1020 คำแนะนำจากทุกทิศทาง

“จางปั้นปั้นกล่าวอันใด?”

ปลายเดือนห้า ในวังขันทีใกล้ชิดฮ่องเต้ว่านลี่พบว่า เจ้าจินเลี่ยงหายไปหลายวัน เป็นเรื่องที่หาได้น้อยมาก ในใจทุกคนรู้ว่า สามารถให้เจ้ากงกงออกจากวังไปได้ ย่อมมีแต่งานสำคัญอันดับหนึ่งเท่านั้น

และหายไปถึงสามวัน หลังจากสามวัน เจ้าจินเลี่ยงกลับวัง ก็รีบไปยังตำหนักเฉียนชิงกง ณ ห้องทรงอักษร ฮ่องเต้ว่านลี่เรียกเข้าเฝ้าเร่งด่วน

“จางกงกงกล่าวว่า เขาอยู่เทียนจินพักสบาย ไม่ค่อยได้ออกไปไหน เริ่มเลอะเลือนแล้ว คำถามฝ่าบาทเขาไม่กล้าออกความเห็น เกรงว่าจะทำให้เสียงาน ขอทรงอภัยด้วย”

เจ้าจินเลี่ยงตอบกระจ่าง ฮ่องเต้ว่านลี่ได้ยินแล้วไม่พอพระทัยนัก ผู้ใดล้วนไม่โง่ จางเฉิงเห็นชัดว่าคิดเหมือนขุนนางใหญ่ในราชสำนักพวกนั้น ล้วนไม่คิดออกความเห็น

“เสด็จแม่ตรัสเพียงว่าให้กระทำอย่างรอบคอบ จางปั้นปั้นก็ไม่ต่างกัน”

ฮ่องเต้ว่านลี่เดินไปมาอย่างร้อนพระทัย หันไปทางเจ้าจินเลี่ยงตรัสว่า

“เจ้ารู้ไหมว่าเซินสือหังว่าอย่างไร?”

“ไม่ทราบพะยะค่ะ”

“เขาว่าใต้หล้าล้วนกำลังดูเรื่องนี้อยู่ และครั้งนี้ทัพใหญ่ความชอบหนักหนา หวังทงสถานะไม่ธรรมดา ควรให้เราตัดสินเอง”

เจ้าจินเลี่ยงก้มหน้า ไม่กล้ากล่าวอันใด ความคิดเห็นขุนนางใหญ่ไปในทางเดียวกัน เรื่องนี้คนนอกไม่อาจกล่าวอันใด ฝ่าบาทต้องตัดสินพระทัยเองแล้ว

พูดไปแล้วก็บังเอิญ ฮ่องเต้ว่านลี่กำลังลำบากใจนั่นเอง ด้านนอกก็มีเสียงฝีเท้าวิ่งมาอย่างเร่งรีบ เจ้าจินเลี่ยงขมวดคิ้ว เขาเป็นขันทีดูแลตำหนักเฉียนชิงกง ผู้ใดกันกล้าไม่รู้ชั่ว ไร้ธรรมเนียม เขากำลังจะออกไปตำหนิสักหน่อย ประตูก็ผลักออก คนที่ปรากฏตัวอยู่หน้าประตูก็คือเถียนอี้

เถียนอี้ตั้งแต่เป็นหัวหน้าสำนักส่วนพระองค์ขันทีก็วางตัวราวกับอำมาตย์ใหญ่ที่นิ่งสงบ ไม่ค่อยได้เห็นท่าทางลนลานเช่นนี้ เถียนอี้เปิดประตูเข้ามาก็โขกศีรษะไม่อาจสนใจสิ่งใด กราบทูลว่า

“ฝ่าบาท หวังทงมีฎีกาด่วนจากระยะทาง 800 ลี้!”

หลายคนในห้องพากันสะดุ้ง ฮ่องเต้ว่านลี่จ้องเถียนอี้ถามขึ้น

“เขียนว่าอะไร?”

“กระหม่อมไม่กล้าเปิด นอกวังนำส่งมา กระหม่อมก็รีบนำมาพะยะค่ะ”

ฮ่องเต้ว่านลี่พยักพระพักตร์ เจ้าจินเลี่ยงรีบวิ่งเข้าไปรับมา กล่าวว่าเป็นฎีกาลับ ก็น่าจะแค่เล่มบางๆ แต่ครั้งนี้กลับเป็นเล่มหนาหลายชั้น ดูแล้วเหมือนมีหลายเล่ม

วางบนโต๊ะทรงอักษร แกะห่อผ้าออก  ด้านในมีกล่องเหล็ก ที่คอเจ้าจินเลี่ยงมักแขวนสร้อยเงินไว้เส้นหนึ่ง เดิมคิดว่าเป็นของมงคลอายุยืน น้อยคนนักที่จะรู้ว่ามีลูกกุญแจแขวนอยู่ หยิบลูกกุญแจออกมาไขเปิดกล่องเหล็ก หยิบฎีกาออกมา

ฮ่องเต้ว่านลี่คว้าเล่มบนสุดออกเปิดทอดพระเนตรไปได้สักสองสามประโยค ก็ทรงอึ้งไป เจ้าจินเลี่ยงกับเถียนอี้ยืนข้างพระวรกาย แม้ว่ารู้จักนอบน้อม แต่ก็อดไม่ได้ที่จะลอบมองสีพระพักตร์ฮ่องเต้ว่านลี่ พวกเขาอยู่ข้างพระวรกายฮ่องเต้ว่านลี่มานาน ดูสีพระพักตร์ก็พอจะเดาอะไรได้มากมาย

นิ่งไปนานสักพัก ฮ่องเต้ว่านลี่ก็ถอนพระปัสสาสะยาว ประทับนิ่ง วางฎีกาลงบนโต๊ะ นวดหว่างคิ้วตรัสว่า

“หวังทงขอลาออก”

ฮ่องเต้ว่านลี่ตรัสสุรเสียงว่างเปล่า คนเบื้องหน้าอย่างเจ้าจินเลี่ยงกับเถียนอี้ล้วนสะดุ้งโหยง ตกใจอย่างมาก เมืองหลวงเพื่อการแต่งตั้งหวังทง ทำเอาเกิดกระแสมากมาย แอบเคลื่อนไหวดังคลื่นใต้น้ำ แม้แต่ฮ่องเต้ว่านลี่เองก็ทรงลำบากพระทัย ถึงกับเสียหน้าไปทูลถามไทเฮาฉือเซิ่งที่จวนอู่ชิงโหว

ผู้ใดก็มิได้ให้ความกระจ่างแก่ฮ่องเต้ว่านลี่ ก็แสดงว่าเรื่องนี้ลำบากใจและอึดอัดใจยิ่ง ผู้ใดจะคิดว่าขณะลำบากใจอยู่นั้นเอง ก็มายื่นฎีกาลาออกเสียเอง

เหมือนว่าสิ่งที่อัดอั้นมานาน คิดระแวงระวังความเป็นได้ต่างๆ มานาน คิดไม่ถึงว่าหมุนมาสู่ความว่างเปล่า ความคิดที่ไตร่ตรองมาทั้งหมดราวกับไร้ประโยชน์สิ้นเชิง

“เถียนอี้ เจ้าอ่านฎีกานี่หน่อย  เราไม่คิดอยากอ่านเอง”

ฮ่องเต้ว่านลี่ตรัสอย่างหมดแรง เถียนอี้รับพระบัญชา คว้าฎีกาขึ้นอ่านดัง

****************

เหตุผลแห่งการลาออก หวังทงแน่นอนไม่กล่าวถึงเรื่องการจัดการลำบากของราชสำนัก จึงต้องลาออก เขากล่าวเพียงว่าตนเองป่วยกะทันหัน หมอตรวจแล้วบอกว่าให้ไปอยู่ในที่อบอุ่นอย่างแดนใต้เพื่อรักษาตัว การยกทัพไปครั้งนี้ทำให้เสียสุขภาพ ครั้งนี้ยกทัพปราบตะวันออกรู้สึกไม่สบายมาตลอด

แต่การทหารเป็นเรื่องใหญ่ ไม่อาจสนใจอันใดมากนัก รอจนปราบศัตรูสิ้น จับหัวหน้าโจรได้แล้ว อยู่ในที่หนาวเย็นมานาน สุขภาพก็ยิ่งไม่สบายหนักขึ้น  ทนไม่ไหวแล้ว ดังนั้นในเมื่อสถานการณ์มั่นคงแล้ว หวังทงก็ไม่อาจดำรงตำแหน่งแม่ทัพต่อ ขอลงใต้ไปเมืองซงเจียงพักผ่อนดูแลร่างกาย

หวังทงขอพระราชทานอภัยโทษกับฮ่องเต้ว่านลี่ในฎีกา กล่าวว่านำทัพใหญ่ไป ไม่กลับมาทูลลา เป็นความผิดใหญ่หลวง ขอฝ่าบาทอภัยโทษ เขายังกล่าวไว้ในฎีกาว่า ตนเองเป็นคนป่วยที่ต้องการคนในครอบครัวดูแล ดังนั้นภรรยาและบุตรจึงจะเดินทางไปด้วยกันหมด ขอทรงมีพระราชานุญาต

พออ่านจบ ฮ่องเต้ว่านลี่ก็แหงนพระพัตกร์มองฟ้า แค่นหัวเราะออกมาสองสามเสียง ก่อนจะส่งสัญญาณให้เถียนอี้อ่านต่อ นี่แค่เล่มเดียว ยังมีอีกหลายเล่ม

จากนั้นก็ล้วนคำแนะนำต่างๆ ของหวังทง เรื่องแรกก็คือการจัดการชายแดนทั้งเก้า เรื่องนี้มีฎีกาหวังซีเจวี๋ยมาก่อนแล้ว เขาจึงกล่าวเพียงรายละเอียดโดยรวมเท่านั้น

ชายแดนทั้งเก้าแม้อ่อนแอราวคนป่วย แต่ตอนนี้อย่างไรก็มีหน้าที่ป้องกันตอนเหนือแผ่นดินหมิง จัดการยุบพวกเขานั้นได้ แต่อาจต้องหาวิธีการไปทดแทนด้วย

หวังทงเสนอให้ใช้กองกำลังหู่เวยไปแทน ในบรรดาเก้าชายแดน ตอนนี้เมืองจี้โจวกับเมืองเซวียนฝู่ไม่ต้องขยับ พวกเขา กับกองกำลังหู่เวยเทียนจิน อยู่กันคนละมุมพอดี ไว้คอยป้องกันเมืองหลวง

เมืองเหลียวโจวหากตั้งมณฑล  ศัตรูตอนนี้ก็เงียบสงบไปหมดแล้ว ผู้บัญชาการสามคนพอรับมือส่วนใหญ่ได้  รักษาสภาพตอนนี้ไว้ดีที่สุด

สำหรับเมืองชายแดนอื่น ให้เหลือทหารม้าไว้ ยุบทหารราบ ทุกที่ตั้งกองกำลังหู่เวยหนึ่งหน่วย จากนั้นให้หน่วยนี้เป็นฐานขยายเป็นสามหน่วย เพื่อเป็นกำลังหลักของเมือง ทหารม้าเป็นกำลังเสริม

สำหรับทหารราบหลายแสนก็ไม่จำเป็นต้องให้พวกเขากลับบ้านเกิด หากให้รับพวกเขาเป็นคนรับใช้ของขุนพลทหาร  นี่ไม่ใช่ทหารที่ทำให้เป็นกองทัพ ความจริงนั้นตอนนี้ทหารแผ่นดินหมิงแต่ละหน่วยก็ล้วนเป็นบ่าวรับใช้ของบรรดาขุนพลทหารถึงกับเป็นดังทาส ทำงานให้เหล่าขุนพลทหาร ใช้งานพวกเขา ขุนพลทหารใช้ราววัวม้าไม่เคยได้รับการฝึกซ้อมต่อสู้

สายสัมพันธ์นายบ่าวที่ไม่ชัดเจนนี้ ย่อมสร้างความโกรธแค้น ขุนพลทหารเองก็รู้สึกว่าอย่างไรก็เป็นกองกำลังแผ่นดินหมิง ข้าไม่จำเป็นต้องทะนุถนอม ใช้งานตายไปก็ตายไป ไม่เกี่ยวกับข้า ทุกคนไม่รู้หนักเบา

ทำเช่นนี้เป็นการทำเพื่อปลอบใจขุนพลทหาร ยุบมณฑลทหาร พวกเขาเสียหายมาก มีแต่ใช้ที่นาและบ่าวรับใช้มาปลอบใจ

สามหน่วยแค่ห้าพัน แต่หากรวมกับปืนใหญ่ อาวุธครบ ก็พอจะต้านทานทหารม้าที่มากกว่าพวกเขาหลายเท่าได้ นับประสาใดกับพวกบนทุ่งหญ้าที่เป็นทหารม้าชาวบ้านไร้อาวุธดี เมืองชายแดนกับเมืองชายแดนล้วนติดกัน  ย่อมต้องช่วยกัน ก็เป็นเรื่องสะดวกดี

จากนั้นก็ให้กลุ่มผู้คุ้มกันเมืองกุยฮว่าเฉิง เมืองตัวหลุนและนอกกำแพงชายแดนเมืองเหลียวโจว ผู้คุ้มกันโรงบ้านเพาะปลูกและหน่วยฝึกต่างๆ ที่มีสถานะพิเศษ ให้พวกเขาเป็นดังอาชีพหนึ่ง อาชีพนี้สามารถนำมายกเว้นภาษีได้ หากไม่มีอาชีพนี้ก็เท่ากับเป็นราษฎรธรรมดา

เมืองกุยฮว่าเฉิง เมืองตัวหลุนและนอกกำแพงชายแดนเมืองเหลียวโจว ความจริงนั้นเป็นพื้นที่สำคัญนอกชายแดนทั้งเก้าของแผ่นดินหมิง หากชายแดนทั้งเก้าวิกฤต พวกจากพื้นที่เหล่านี้ก็ล้วนสามารถมาช่วยเหลือได้

ตอนนี้ชายแดนทั้งเก้าทุกปีใช้งบประมาณทหารไปมากมายมหาศาล เลี้ยงดูทหารนับล้าน แต่ยามต้องการรบจริงก็ใช้งานได้แค่ทหารในสังกัดขุนพลที่ได้รับการฝึกฝนเท่านั้น  ชายแดนทั้งเก้ารวมกันก็มีแค่สองสามหมื่นเท่านั้น หลังจากยุบแล้ว ค่าใช้จ่ายก็จะไม่ถึงสามล้านตำลึง แต่ทำให้ทหารสามารถรบได้มีมากถึงแสนนาย

หนึ่งยุบหนึ่งเพิ่ม ประโยชน์เห็นชัด ชายแดนทั้งเก้าตั้งใหม่ล้วนขึ้นตรงต่อกองกำลังเมืองหลวง เพราะจำนวนคนไม่ได้มากมาย สามารถผลัดเปลี่ยนตามกำหนดเวลาได้ ป้องกันไม่ให้เกิดเป็นกองกำลังถาวรเช่นตอนนี้

หวังทงยังกล่าวถึงว่า ให้ขุนพลทหารเมืองชายแดนเดิมเป็นเจ้าของที่ดินในพื้นที่เดิมของตนแล้ว ก็ไม่ให้ยกเว้นภาษี ทหารติดตามพวกเขา ราชสำนักก็ต้องมีอำนาจสั่งการได้ นโยบายนี้วันหน้าสามารถเป็นแบบอย่างในการเก็บภาษีชนชั้นสูงอื่นด้วย

ฎีกาลับยังเสนอว่าให้เก็บภาษีชนชั้นสูง เถียนอี้อ่านถึงตรงนี้สีหน้าล้วนแปรเปลี่ยน หวังทงกล้าเกินไปแล้ว เรื่องเช่นนี้ยังกล้าพูด

ฎีกากล่าวกระจ่าง หากปล่อยให้คนมีความชอบไม่ต้องจ่ายภาษี เรื่องที่ดินที่นาที่เคยจัดการตรวจสอบเก็บภาษีก็ไม่อาจดำเนินต่อไปได้ หากให้สิทธิพวกเขายกเว้นภาษีต่อไป จากสภาพการณ์ตอนนี้ต่อไป ภาษีที่แผ่นดินหมิงจะเก็บได้จะนับวันยิ่งน้อยลง  นานวันไป ผลที่จะเกิดไม่ถามก็คงรู้ได้

ปรับเปลี่ยนระบบเมืองชายแดน ยังมีเรื่องภาษี กล่าวจบ หวังทงยังกล่าวถึงเรื่องการใช้คน  ลาออกจากตำแหน่งแล้ว สามารถกล่าวอันใดก็ไม่ต้องเกรงกลัว แต่เรื่องการใช้คนเป็นเรื่องที่เขาไม่ควรเอ่ยขึ้น

แต่ทว่าที่หวังทงกล่าวมาเป็นมุมมองพิเศษ  คนที่อ่านและคนที่กำลังฟังฎีกาพากันอึ้งไป ที่หวังทงว่ามา ก็คือการปรับเปลี่ยนระบบเมืองชายแดน การเรียกเก็บภาษี ยังมีเรื่องเปิดท่าการค้า ขอให้ฮ่องเต้ว่านลี่ใช้ขันทีในวัง อย่าใช้ขุนนางบุ๋นมากนัก เถียนอี้อ่านถึงตรงนี้ก็รู้สึกแปลกใจ เขารู้สึกเหลวไหลมาก  แต่ในจุดยืนของตนแล้วกลับไม่อาจคัดค้าน หรือว่าในวังไม่จำเป็นต้องทำงานกัน

แต่ที่หวังทงว่ามาก็มีเหตุผลดี ขันทีในวังส่งออกไปปฏิบัติหน้าที่ มักมีประสบการณ์สิบปีขึ้นไป ขุนนางบุ๋นมาจากตำแหน่งการสอบบัณฑิต ทำงานไม่กี่ปี ล้วนอาศัยที่ปรึกษาทำงาน จะทำอันใดได้ แต่ขันทีในวังอย่างไรก็เป็นบ่าวรับใช้ฮ่องเต้ว่านลี่ ขุนนางบุ๋นเป็นขุนนางข้ารับใช้ฮ่องเต้ หากยังเป็นลูกศิษย์ของเหล่าขุนนางใหญ่ในคณะเสนาบดีใหญ่และหกกรมกอง ทำงานก็ย่อมเอนเอียง มีหลายเรื่องไม่อาจกล่าวได้

หวังทงยังกล่าวถึง บัณฑิตร่ำเรียนหนังสือหลายปี ลุ่มลึกในตำราลัทธิขงขื่อสี่ตำราห้าคัมภีร์  แต่ความจริงการทำงานนั้นไม่จำเป็นต้องใช้ หากบัณฑิตจวี่เหรินหลายคนกลับมีความสามารถทำงานได้มากกว่า และตามธรรมเนียมที่พวกเขาไม่อาจขึ้นตำแหน่งสูงนั้น  ฮ่องเต้ว่านลี่ส่งเสริมให้ตำแหน่งนับเป็นพระกรุณา พวกเขาย่อมจดจำไว้แม่นยำ ไม่เหมือนพวกระดับบัณฑิตจิ้นซื่อที่มักคิดว่าที่พระราชทานเป็นสิ่งควรอยู่แล้ว ไม่มีอันใดน่าซาบซึ้ง

ฟ้าใกล้มืดแล้ว คนอ่านและคนฟังก็ยังไม่มีอารมณ์คิดกินข้าว